จังหวัดขอนแก่น

คำขวัญประจำจังหวัด:พระธาตุขามแก่น เสียงแคนดอกคูณศูนย์รวมผ้าไหม รวมใจผูกเสี่ยว เที่ยวขอนแก่นนครใหญ่ไดโนเสาร์ลือก้อง เหร๊ยญทองมวยโอลิมปิค

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด:เจดีย์ขอบต้นมะขาม

เทศกาลและประเพณีสำคัญ:งานดอกคูณเสียงแคน จัดงานบริเวณบึงแก่นนคร ซึ่งเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจและชุมนุมสังสรรค์ของชาวจังหวัดขอนแก่น วันงานจะอยู่ในช่วงวันที่ 13-15 เมษายน ของทุกปี กิจกรรมเริ่มต้นด้วยการทำบุญตักบาตร สรงน้ำพระ และการแสดงนาฏศิลป์พื้นบ้าน ขบวนเกวียนบุปผชาติ ซึ่งปกติใช้เกวียนเพื่อขนส่งสินค้าทางการเกษตร ในงานนี้จะตกแต่งด้วยดอกไม้หลากสีเพื่อประกวดความสวยงามและความคิดสร้างสรรค์ สร้างความประทับใจให้กับชาวเมืองและนักท่องเที่ยวเป็นอันมาก

เทศการไหว้พระพระธาตุขามแก่น จัดงานที่วัดเจติยภูมิ ในวันเพ็ญ เดือนหก (ขึ้น 15 ค่ำเดือน 6) กิจกรรมในงานมีการจัดแสดงศิลปะพื้นบ้าน การเฉลิมฉลององค์พระธาตุ เพื่อให้ประชาชนได้สักการะพระธาตุคู่บ้านคู่เมือง ขอให้ประทานความร่มเย็นเป็นสุข และความเจริญของเมืองขอนแก่น

สถานที่ท่องเที่ยว: บางแสน 2 ตั้งอยู่ที่บ้านหินเพิง ตำบลท่าเรือ อยู่ห่างจากอำเภอเมืองไปประมาณ 53 กิโลเมตร ใช้เส้นทางเดียวกับทางไปเขื่อนอุบลรัตน์ แต่อยู่ก่อนถึงเขื่อนอุบลรัตน์มีทางทางแยกไป บรรยากาศโดยรอบของชายหาดริมทะเลสาบน้ำจืดเหนือเขื่อนอุบลรัตน์ สวยสะดุดตาเมื่อพระอาทิตย์ฉายส่องลงมาในยามเย็นกระทบกับทิวเขาภูเก้าที่ตั้งตระหง่านอยู่ด้านหลัง กิจกรรมกีฬาทางน้ำที่น่าสนใจก็คือ การบริการให้เช่าจักรยานน้ำ, บานาน่า โบ๊ต, ห่วงยาง นอกจากนี้ยังมีบริการอาหารเลิศรสที่ปรุงจากปลาภายในอ่างเก็บน้ำเขื่อนอุบลรัตน์ ได้แก่ ปลานิล, ปลาเนื้ออ่อน, ปลาช่อน ฯลฯ ช่วงเทศกาลสำคัญ หรือ วันหยุด มักจะมีนักท่องเที่ยวเดินทางไปชมธรรมชาติ และเล่นน้ำกันเป็นจำนวนมาก
พัทยา 2 ตั้งอยู่ที่บ้านหนองกุงเซิน ห่างจากอำเภอเมืองไปประมาณ 78 กิโลเมตร เป็นทะเลสาบขนาดประมาณ 20 ไร่ มักจะมีผู้คนท้องถิ่นมาพักผ่อนหย่อนใจ เพราะนอกจากจะมีทัศนียภาพที่งดงามโดยมีเทือกเขาภูพานคำตั้งตระหง่านอยู่ด้านหลังแล้ว ยังได้นั่งรับประทานปลาน้ำจืดนานาชนิด (ที่หาได้จากทะเลสาบนี้เอง)บรรยากาศที่เย็นสบาย นอกจากนี้ ยังมีกิจกรรมทางน้ำให้เลือกเล่นมากมายเป็นที่สนใจของนักท่องเที่ยวที่มาพักผ่อน
อุทยานแห่งชาติน้ำพอง ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัดขอนแก่น มีเนื้อที่ประมาณ 200 ตารางกิโลเมตร สภาพพื้นที่ของอุทยานแห่งชาติน้ำพอง ส่วนใหญ่จะเป็นภูเขา ถือเป็นแหล่งต้นน้ำของลำน้ำชีและลำน้ำพอง สำหรับนักท่องเที่ยวทางอุทยานฯ มีบ้านพักรับรอง และสิ่งอำนวยความสะดวกไว้บริการอย่างครบครัน
อุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภูพานคำ ครอบคลุมพื้นที่ป่าภูเก้า อำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู และป่าภูพานคำ อำเภออุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น มีพื้นที่ 322 ตารางกิโลเมตร สภาพื้นที่ปกคลุมด้วยป่าเต็งรังมีทิวทัศน์สวยงาม เหมาะแก่การเดินป่าและศึกษาร่องรอยก่อนประวัติศาสตร์ของชุมชนมนุษย์ในสมัยบ้านเชียง
อุทยานแห่งชาติภูผาม่าน อุทยานแห่งชาติภูผาม่าน เรียกตามชื่อของภูเขาเทือกหนึ่งทางตอนใต้ของอุทยานแห่งชาติที่มีหน้าผาสูงชันคล้ายสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่มองดูเหมือนกับผ้าม่านผืนใหญ่ อยู่ในท้องที่อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น และอำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย มีเนื้อที่ประมาณ 350 ตารางกิโลเมตร หรือ 218,750 ไร่ แต่เดิมเคยเป็นพื้นที่ที่สมบูรณ์ไปด้วยพรรณไม้และสัตว์ป่านานาชนิด ปัจจุบันผลจากการทำสัมปทานป่าไม้ทำให้พื้นป่าและจำนวนสัตว์ป่าลดลงอย่างรวดเร็ว กรมป่าไม้จึงได้มีคำสั่งที่ 1473/2532 ลงวันที่ 27 กันยายน 2532 มอบหมายให้ นายพนม พงษ์สุวรรณ นักวิชาการป่าไม้ 4 ให้สำรวจเพิ่มเติมและจัดตั้งพื้นที่ป่าดงลาน อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น และป่าภูเปือย อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย และพื้นที่ป่าใกล้เคียงเป็นอุทยานแห่งชาติ จากการสำรวจพื้นที่พบว่า เป็นพื้นที่แหล่งต้นน้ำลำธารและมีจุดเด่นทางธรรมชาติหลายแห่ง โดยเฉพาะถ้ำและน้ำตก
อุทยานแห่งชาติภูเวียง คำว่า “ภูเวียง” เป็นท้องที่อำเภอที่เก่าแก่ของจังหวัดขอนแก่นอำเภอหนึ่ง และยังเป็นชื่อเรียกของเทือกเขามีหลักฐานว่าป่าภูเวียงเคยเป็นแหล่งชุมชนโบราณที่มีอารยธรรมเมื่อหลายพันปีล่วงมาแล้ว มีการขุดพบกระดูกมนุษย์โบราณ เครื่องมือ เครื่องใช้ โลหะสำริด พระนอนสมัยทวาราวดี รวมทั้งภาพเขียนสีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่ถ้ำ (หลืบเงิน) บนเทือกเขาภูเวียง นอกจากนั้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2519 มีการค้นพบรอยเท้าและซากกระดูกไดโนเสาร์ และสัตว์โลกดึกดำบรรพ์อายุเกือบ 200 ล้านปี ซึ่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี ทรงสนพระทัยและเสด็จทอดพระเนตร เมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน 2532 มีเนื้อที่ประมาณ 325 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 203,125 ไร่
น้ำตกตาดฟ้า เป็นน้ำตกที่เกิดจากลำห้วยตาดฟ้า รอยต่อของอำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น กับอำเภอน้ำหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์ ความสูงราว 30 เมตร ในฤดูฝน้ำจะไหลแรง มีสายน้ำที่ตกลดหลั่นเป็นม่านที่งดงาม ปัจจุบันการเดินทางสะดวกมีทางรถยนต์เข้าถึงแล้ว
ถ้ำค้างคาวภูผาม่าน เป็นถ้ำขนาดใหญอยู่ภายในอุทยานแห่งชาติภูผาม่านภายในถ้ำมีค้างคาวปากย่นอาศัยอยู่หลายล้านตัว ในช่วงเย็นย่ำของทุกวัน ค้างคาวจะบินออกจากถ้ำไปหากินเป็นริ้วขบวนยาวนับสิบกิโลเมตร นักท่องเที่ยวสามารถชมความาหัศจรรย์ น่าตื่นตาของฝูงค้างคาวนับล้านๆ ตัวได้ที่นี่แห่งเดียวเท่านั้น
ถ้ำพญานาคราช เป็นถ้ำที่สวยที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศ ในเขตอุทยานแห่งชาติภูผาม่าน ตำบลนาหนองทุ่ม อำเภอชุมแพ ภายในถ้ำมีพื้นที่กว้างขวาง แป่งออกเป็นห้องๆ แต่ละห้องจะมีหินงอกหินย้อยเป็นช่อขึ้นต่อกันเป็นเสาต้นใหญ่ เมื่อกระทบแสงไฟจะเกิดประกายระยิบระยับสวยงาม
ถ้ำภูตาหลอ ตั้งอยุ่ที่บ้านวังสวาบ ตำบลวังสวาบ อำเภอภูผาม่าน เป็นถ้ำที่อยู่บนเนิน ภายในถ้ำอากาศเย็นสบาย ไม่มีค้างคาวและกลิ่นอับชื้น มีห้องโถงขนาดใหญ่ พื้นถ้ำเป็นดินเรียบ มีหินงอกหินนย้อยอยู่ในสภาพสมบูรณ์ หินบางก้อนมีลักษณะเป็นเกล็ดแวววาวคล้ายหนิเขี้ยวหนุมาน
ผานกเค้า เป็นภูเขาที่อยู่ตรงรอยต่อของอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น กับอำเภอภูกระดึงจังหวัดเลย ผานกเค้า เป็นหน้าผาสูงชัน ลักษณะคล้ายนกเค้าแมว บริเวณใกล้หน้าผาเป็นถนนกว้างใหญ่ ตลอดสองข้างทางมีร้านอาหารหลากหลาย คอยให้บริการแก่นักท่องเที่ยว ซึ่งในแต่ละวันจะมีรถนำนักท่องเที่ยวแวะมารับประทานอาหารกันเนืองแน่น

ของดีของฝาก: ผ้าไหมมัดหมี่ ผ้าฝ้ายทอมือ ใส้กรอก กุนเชียง หมูแผ่น

ต้นไม้ประจำจังหวัดขอนแก่นชื่อ : ชัยพฤกษ์ชื่ออื่นๆ :กานล์ กัลปพฤกษ์ เปลือกขม กัลปพฤกษ์ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cassia bakeriana Craib

ลักษณะทั่วไป: ลักษณะทั่วไป เป็นไม้ยืนต้นผลักใบ สูงประมาณ 20 เมตรโคนมีพูพอนเปลือกสีดำแตกเป็นร่อนลึก กิ่งอ่อนและช่องดอกมีขนนุ่มสีน้ำตาล

ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนกเรียงสลับกัน ใบย่อย 5-7 คู่ ใบอ่อนสีแดง แผ่นใบรูป หอกแกมขอบขนาน กว้าง 1-2 ซ.ม. หลังใบเป็นมัน ท้องใบมีขน

ดอก ออกเป็นช่อตามกิ่งพร้อมใบอ่อน ยาว 5-10 ซ.ม. ก้านดอกยาว 4-6 ซ.ม. ใบประดับรูปหอก กว้างประมาณ 7 ซ.ม. ยาว 0.7-1.2 ซ.ม. ดอกเริ่มบานสีชมพู แล้วเปลี่ยนเป็นสีขาวตามลำดับ

ผล เป็นฝักทรงกระบอก กว้างประมาณ 2-2.5 ซ.ม. ยาว 28-40 ซ.ม. มีเมล็ด 20-40

เมล็ด แหล่งที่พบ มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาได้และตามป่าเบญจพรรณทั่วไป การออกดอก ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์-เดือนมีนาคม ทิ้งใบก่อนออกดอก ฝักจะแก่ระหว่าง เดือนเมษายน-เดือนมิถุนายน การปลูกและการบำรุงรักษา

ขยายพันธุ์โดยการเพาะเล็ด เป็นไม้กลางแจ้ง เจริญเติบโตได้ดีในสภาพ ดินแทบทุกชนิดแม้แต่ในสภาพดินที่ไม่ค่อยอุดมสมบูรณ์ ประโยชน์ทั่วไป ส่วนใหญ่ใช้ปลูกประดับอาคารบ้านเรือนและถนนทั่วไป ประโยชน์ทางยา เนื้อในฝัก รสหวานเอียนขม ระบายอุจจาระ ใช้เป็นยาระบายสำหรับเด็กได้ดีมาก

ข้อควรระวัง ถ้าใช้ส่วนที่เป็นเนื้อในฝักมากๆ จะทำให้ถ่ายไม่หยุด เพราะฉะนั้นควรใช้ในปริมาณที่เหมาะสม

กัลปพฤกษ์เป็นพันธุ์ไม้ประจำจังหวัดขอนแก่น